Naast het bevorderen van de lichamelijke conditie heeft bewegen nog meer voordelen. Sport voorkomt of verlaagt psychische en fysieke (multi-) problematieken, sociaal isolement en sociaal-emotionele klachten. Zo heeft bewegen een duidelijk effect op de reductie van angst en spanning, is het een protectieve factor ten aanzien van stress en kan het een positief effect hebben op het verminderen van een depressieve stoornis (Huizinga & Bosscher, 2011; Sarafino, 1990 in Emck & Bosscher, 2004). Er bestaat een wederkerig verband tussen maatschappelijke sociale participatie en lichamelijke en geestelijke gezondheid. De gezondheid beïnvloedt de schoolprestaties, de zelfredzaamheid en de participatie van mensen (GGD Zuid-Limburg, 2015). Sport beweegt mensen letterlijk naar werk en andere participatiemogelijkheden (NSIB, 2015). Tijdens sport- en spelvormen wordt er geleerd door zelf te oefenen, zelf te ervaren en zelf te leren van goede voorbeelden. Er wordt minder gebruik gemaakt van (verbale) informatieverwerkingsvaardigheden. De sportcontext biedt verder mogelijkheden om te experimenteren met alternatief gedrag, aangezien men in beweging geneigd is zich meer te laten zien en laten gaan dan met woorden (Graaf & Maliepaard, 2011). Non-verbaal gedrag is bepalender voor de ervaring en de interactie van de sporter met begeleiding (Heppner & Clairborn, 1989; Davis & Hadiks, 1994; De Roten et al., 1999 in Leijssen, 2011). Al bewegend leert men over zichzelf en de wereld (Kalisvaart, 2010). Men leert stil te staan bij de lichaamsbeleving en kan lichaamssignalen en stressoren leren herkennen en later zelfs ook voorspellen (Scheewe, 2010). Verder maakt de sportcontext het mogelijk om emoties te leren reguleren (impulscontrole), om te gaan met tegenslagen, te reflecteren en initiatief te nemen wat de samenwerking kan bevorderen (Spruit et al., 2016, p. 7-13). Bewegen maakt contact, communicatie en zelfrealisatie mogelijk (Kalisvaart, 2010). Tijdens de sportsessies kan men nieuwe relaties aangaan, het zelfbeeld verstevigen en het gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden vergroten. Dit heeft een positieve invloed op de morele ontwikkeling en de identiteitsontwikkeling van jeugdigen (Kool & Krot, 2010). Tot slot kunnen een verbeterde fysieke conditie en verbeterde motorische vaardigheden een positieve invloed hebben op het zelfvertrouwen en de sociale competentie (Spruit et al., 2016, p. 7-13). Deelnemers ervaren mentaal en gevoelsmatig welbevinden door waardering en succes (Kenniscentrum Sport & Bewegen, 2019b). Motorische competentie beleving is een belangrijke determinant voor zelfwaardering (Emck et al., 2010). Successen produceren intrinsiek plezier en beleving van competentie, controle, zelfvoldoening en trots die vervolgens weer de motivatie en zelfeffectiviteit versterken (Schunk & Pajares, 2009). Fysiek welbevinden is een basisbehoefte en een voorwaarde voor ontwikkeling (Maslow, 1968 in Schunk, 2014). Sporten is gezond voor lichaam en geest. Op fysiek gebied worden tijdens de sportmomenten de bloedsomloop en het ademhalingssysteem verbeterd. Matige inspanning kan het dichtslibben van aderen herstellen of voorkomen en zorgt ervoor dat de longcapaciteit wordt vergroot. Er ontstaat hierdoor een verminderd risico op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of een hartaanval (Kenniscentrum Sport & Bewegen, 2019a). Ook het metabolisme, oftewel de stofwisseling, wordt tijdens inspanning versneld. Deze blijft na het beëindigen van de beweegactiviteit namelijk nog enige tijd verhoogd. Na een lichte inspanning kan het enkele minuten duren, bij een zware inspanning zelfs enkele uren, voordat de stofwisseling terug op het niveau van voor de inspanning is. Dit extra energieverbruik wordt gewoonlijk niet meegenomen in het energiegebruik voor die betreffende activiteit. Zo biedt een beweegmoment ook een voordeel op de stofwisseling na de inspanning (Kenney et al., 2016). Tijdens het bewegen wordt de algemene basisvorming van conditie, uithoudingsvermogen, kracht, flexibiliteit en coördinatieve bewegingsvaardigheden verbeterd. Een van de belangrijkste voordelen van gehandhaafde spierkracht en de focus op coördinatie, lichaamscontrole en motoriek, is dat het de kans op vallen verminderd. Vallen is een belangrijke oorzaak van verwondingen dat vervolgens vaak leidt tot steeds verdere fysieke achteruitgang (Kenney et al., 2016). Verder toont beperkt onderzoek aan dat rompstabiliteit de gevoeligheid verhoogt van de spierspoeltjes, waardoor een grotere staat van alertheid ontstaat bij de belasting van gewrichten tijdens het bewegen. Het lichaam wordt hierdoor beter beschermd tegen blessures, met name in de lagere rug en het onderlichaam (Kenney et al., 2016).