(Diploma)zwemmen voor kinderen en jongeren (leeftijd ca. 9+ tot 18 jaar) als vorm van beweegtherapie binnen de jeugdhulpverlening of de geestelijke gezondheidzorg (GGZ). Stichting Sportmotief kan een samenwerkingsverband met een zorginstelling aangaan om een onderdeel van de behandeling uit te voeren. Naast de kosten die vergoed worden als behandeling, wordt een kleine eigen bijdrage gevraagd van ouders/verzorgers. De voorwaarden voor deelname aan 'Zorg met zwemmen' Stichting Sportmotief:

• kosten grotendeels vergoed als behandeling;

• eigen bijdrage ouders;

• ontwikkelen van individuele (psychosociale) doelen, met de beweegvorm zwemmen als middel;

• groep tot ca. 15 kinderen/jongeren;

• twee vaste instructeurs (één zweminstructeur/gymdocent en één sociaal werker/beweegtherapeut);

• wekelijks op donderdag tussen 16.00u-17.00u;

• spelenderwijs veilig leren zwemmen en recreëren;

• bij voldoen aan de eisen, een officieel ABC- zwemdiploma zonder aparte kosten voor het afzwemmen;

• geen inschrijfkosten.

 

Intrinsieke motivatie als uitgangspunt

De ondersteuning en coaching binnen het (diploma)zwemmen is vraaggericht en gaat uit van intrinsieke motivatie. Dat betekent dat de deelnemers affiniteit hebben met zwemmen/sport of dit willen ontdekken en ontwikkelen. Interesse om deel te nemen aan de activiteit zonder onmiddellijke beloning (uitgestelde beloning in de vorm van een zwemdiploma) houdt een positief verband met cognitieve verwerking en de prestaties (Deci, 1975; Alexander & Murphy, 1998; Schiefele, 2009 in Schunk, 2014). Zelfbepaald gedrag en competentiebeleving leiden tot meer intrinsieke motivatie waardoor de deelnemers volharden in het bereiken van hun doelen (Ryan & Deci, 2000; Wolf, 2015). De deelnemers aan het (diploma)zwemmen zijn gezamenlijk fysiek actief bezig tijdens het leren zwemmen en focussen zich in eerste instantie doelgericht op de fysieke activiteit. 

 

Voorbeelden van deelnemende kinderen en jongeren:

• die in behandeling zijn binnen in de jeugdhulpverlening of binnen de specialistische GGZ;

• die ondersteuning krijgen van ambulante begeleiding.

 

Twee vliegen in één klap; ervarend leren middels een zwemdiploma

Een positieve focus met intrinsieke motivatie gericht op het zwemdiploma creëert een ideale basis voor een veranderingsgerichte behandeling voor kinderen of jongeren met (ernstige) gedrags- of psychiatrische problematiek of problemen van psychosociale aard. Naast de fysieke doelen tijdens het bewegen in het water, maakt het zwemtraject binnen Sportmotief, positieve gedragsverandering mogelijk met inzet van ervarend leren. De deelnemers die een zwemdiploma willen behalen, en ook in behandeling zijn binnen de jeugdhulpverlening of de geestelijke gezondheidzorg (GGZ), kunnen hun werkdoelen uit het behandelplan ontwikkelen binnen Sportmotief. Het zwemtraject creëert een vorm van lichaams- en bewegingsgerichte therapie waarin deelnemers persoonlijke succeservaringen kunnen opdoen tijdens het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Op weg naar het zwemdiploma ontwikkelen de deelnemers beschermende factoren in hun ontwikkeling, namelijk sociale en cognitieve basisvaardigheden (Rigter, 2002 in Kool & Krot, 2010). De deelnemers doen zelfvertrouwen op en leren omgaan met hun eigen en andermans gevoel, het hanteren van stresssituaties, samenwerken en op een rustige manier communiceren (Kool & Krot, 2010). Samen zorgen wij voor een optimaal leerklimaat waarin een positieve en gemotiveerde groepsdynamiek wordt gewaarborgd met gevoel van veiligheid en vertrouwen. Hierbij wordt in een veilige context de ruimte geboden voor de beleving van lichaamssignalen, achterliggende (onbewuste) emoties en cognities. De deelnemers leren reflecteren op hun eigen lichaamsbeleving (Graaf & Maliepaard, 2011). Dit maakt het mogelijk om tijdens het bewegen in het water groepsgewijs ook aan eventuele achterliggende problematiek te werken. Het informele karakter van het bewegen binnen therapie bevordert de communicatie en draagt bij aan het uiten van emoties (Huizinga & Bosscher, 2011; Sime, 1996). 

 

Het (diploma)zwemmen vormt een bewegingsgerichte werkvorm waarbij er niet onnodig wordt geproblematiseerd. Binnen het onderdeel diplomazwemmen valt er iets concreets te behalen voor de deelnemers, namelijk een zwemdiploma. Het zorgt ervoor dat de aandacht zich niet richt op een probleem, stoornis of beperking van de deelnemer, maar dat er vooral oplossingsgericht wordt gefocust op passende ondersteuning en een positieve interactie in de groep (Emck & Smit, 2000 in Emck & Bosscher, 2004). De deelnemers krijgen niet het gevoel dat zij deelnemen aan deze behandelvorm omdat zij iets niet goed doen, iets niet meer mogen of gedrag moeten afleren (Hekking & Van den Blink, 2011). Er is een gezamenlijk positief streven.

De zweminstructeur en sociaal werker/beweegtherapeut bepalen gezamenlijk met de hoofdbehandelaar, de deelnemer en ouders/verzorgers, de individuele doelen. Samen volgen zij het proces op. Sportmotief richt zich op de volgende mogelijke individuele (psychosociale) doelen:

• lichaamssignalen herkennen en kunnen ontspannen;

• reguleren van aandacht;

• bewustwording en herkenning van eigen (oplopende) emoties en het reguleren hiervan;

• grenzen van jezelf en anderen (her)kennen;

• grenzen aangeven en weerbaarheid;

• beter relativeren en omgaan met frustratie/mislukken;

• vergroten van het zelfvertrouwen en ervaren van een positiever zelfbeeld.

 

Voordeel groepsgewijs bewegen

Fysieke verandering en gedragsverandering gaan hand in hand. Het opdoen van motivatie, inspiratie en perspectief zijn een belangrijk onderdeel binnen het zwemtraject. Deelnemers leren vaardigheden van elkaar (peer-modeling) door samen te werken en elkaar te observeren (Rosenthal & Bandura, 1978; Schunk & Hanson, 1985). Om een basisgevoel van eigenwaarde te ontwikkelen moeten mensen zich bekwaam voelen en dat vermogen kunnen tonen aan anderen. Vallen, opstaan en omgaan met frustratie horen bij het leerproces. Echter structureel falen, of continue het gevoel hebben te falen, wordt voorkomen door eenvoudige doelen na te streven die ook momenten van succes garanderen (Covington & Beery, 1976; Covington & Dray, 2002 in Schunk, 2014). Verschillende problematieken of kwetsbaarheden en bekende gezichten bieden een veilige omgevingscontext, zodat deelnemers ook op sociaal vlak positieve ontwikkelingsmogelijkheden en succeservaringen kunnen opdoen. Jongeren met een licht verstandelijke beperking hebben bijvoorbeeld last van onzekerheid vanwege watervrees en het feit dat ze geen zwemdiploma hebben. Voor deelnemers met overgewicht, die hier graag verandering in zien, is het een stap om hun lichaam te tonen (Otjens, 2019). Lees meer bij kopje ‘over ons’ over hoe wij de ‘kracht van sport’ inzetten.

Met spel en bewegen in een netwerk of levendige omgeving zijn meerdere positieve effecten te realiseren. Sporten in een vaste groep met diverse kwetsbaarheden maakt het mogelijk dat men elkaar groepsgewijs versterkt door het ervaren van plezier, sociale interactie, sociale controle en steun. Deelnemers kunnen elkaar inspireren en de mate van motivatie vergroten. De waarneming van een consequentie, de opbrengst van bepaald gedrag, kan een stimulans zijn om dit gedrag over te nemen (Bandura, 1977). Tot slot zorgt het groepsgewijs bewegen er ook voor dat deelnemers de groepsbijeenkomsten beter nakomen (Franklin, 1994 in Huizinga & Bosscher, 2011). 

 

Positief life-event

Het wordt gestimuleerd om ouders/verzorgers van de deelnemers te laten komen kijken tijdens het afzwemmen voor een zwemdiploma. Voor de deelnemer en zijn of haar netwerk vormt dit moment een positief life-event dat zij gezamenlijk delen. De succeservaring van het behalen van een zwemdiploma en de daarbij getoonde waardering door het netwerk bevordert het zelfvertrouwen en draagt bij aan een positief zelfbeeld. Ook kan de deelnemer met het zwemdiploma en de bijbehorende verworven vaardigheden gemakkelijker participeren en zich profileren in zijn of haar omgeving (Kool, 2000 in Emck & Bosscher, 2004).

 

​